Ontwerpende planologie

Tijd voor een kijkje onder de motorkap. We zijn hard bezig om ons ruimtelijk (ontwerp)profiel uit te bouwen en te versterken. Maar… we zijn in de basis een mobiliteitsbureau, dus we doen het vol overtuiging net even anders.

Studio Bereikbaar werkt aan de strategische bereikbaarheids- en verstedelijkingsopgaven van dit moment. We zijn in alle stedelijke kerngebieden actief: van MRA tot MRU en van Regio Groningen-Assen tot Regio Arnhem-Nijmegen. In Eindhoven werken we momenteel aan het MIRT-Onderzoek Brainportregio Eindhoven, waar een woningbouwopgave ligt van 62.000 woningen.Voor al deze vraagstukken zetten we graag en veelvuldig ontwerpend onderzoek in.

Ontwerpende planologie

Ontwerp is voor ons in eerste instantie een middel om – samen – te leren en te testen. Wij vragen door en zoeken verder totdat we de kern te pakken hebben. We durven – op basis van inzichten uit wetenschappelijke analyses – heilige huisjes ter discussie te stellen. We werken met rekentools op uiteenlopende schaalniveaus en kunnen die voeden met ruimtelijke ontwerpen. We gaan niet mee in een stedenbouw die gebaseerd is op anekdotes waarbij alleen het ‘mooie plaatje met het praatje’ wordt gepresenteerd. De klus is pas af als de redeneerlijn van begin tot eind standhoudt: als we ambitie, (feitelijke) analyse, ontwerp en de daaruit volgende effecten met elkaar in verband hebben weten te brengen.

Effectbepaling – Dashboard Verstedelijking

Ontwerpend onderzoek gaat bij ons samen met effectbepaling. In opdracht van het College van Rijksadviseurs werken we aan de doorontwikkeling van het Dashboard Verstedelijking (link). Deze tool geeft inzicht in de (in)directe effecten van verstedelijking. Deze effecten zijn niet de uitkomst van lastig te doorgronden algoritmes maar worden berekend op basis van daadwerkelijk gemeten leef- en mobiliteitspatronen (o.a. CBS, Lisa en ODiN-data – zie ook: Mobiliteit & Stad). Op welke plekken genereert het bouwen van nieuwe woningen de meeste maatschappelijke meerwaarde? (denk hierbij o.a. aan: economische vitaliteit, mobiliteitsgedrag, energietransitie en leefbaarheid van bestaand gebied). We gebruiken het Dashboard Verstedelijking graag in een proces van ‘reverse engineering’ om vanuit de opgaven te achterhalen welk ruimtelijk programma daaraan bijdraagt. Die kennis kan gebruikt worden om voor deelgebieden te berekenen welke ‘stedelijke massa’ toegevoegd zou moeten worden om het ruimtelijk- en mobiliteitssysteem gericht te beïnvloeden. We vertellen het verhaal achter het effect. Wij nemen geen genoegen met ‘het model zegt dat…’ maar zoeken door tot we inhoudelijk, causaal en waar nodig genuanceerd kunnen uitleggen aan de beslissers waarom een effect is wat het is.

Studio Plaats en de Ontwerptoolbox Verdichtingsstrategieën

Met onze bibliotheek aan referentiebuurten – Studio Plaats (link) – leren we van honderden jaren aan ontwerpgeschiedenis. We koppelen feitelijke buurtdata over stedelijkheid (nabijheid van inwoners en banen), demografie, economie, verplaatsingsgedrag, mobiliteitsoplossingen en gebruikskenmerken aan bebouwings- en buitenruimtetypologieën. Door deze kennis te koppelen aan onze ontwerptoolbox verdichtingsstrategieën (link) hebben we voor elke plek snel het juiste programma in beeld en zijn we direct in staat het gesprek te voeden over ruimtelijke-, economische en verkeerskundige consequenties.

Navolgbare co-creatie

Ontwerpend onderzoek is bij ons navolgbaar en transparant. Onze rol is dienend. We kunnen natuurlijk zelf een leuk plan bedenken, vanuit eerdere (ontwerp)ervaringen, ideeën en ons referentiekader. Dat doen we echter nadrukkelijk niet. We zien ons onderzoek als een middel om goede besluitvorming voor te bereiden. Daarom werken we intensief en veelal op locatie samen met opdrachtgevers, projectteams, betrokken partijen en burgers (co-creatie). Een belangrijk onderdeel van onze aanpak is het werken met ontwerpsessies en spelvormen. Deelnemers aan deze sessies worden uitgedaagd op inhoud en gaan, gevoed met onze tools en kennis, zelf aan de slag met de opgave. De crux zit hem in de transparantie en het zelf laten ervaren van complexiteit en consequenties. Uiteindelijk leidt dit tot meer draagvlak, tot meer begrip en tot betere besluitvorming.

Om snel tot de kernvraag door te dringen werken we voor uiteenlopende strategische ruimtelijke vraagstukken en schaalniveaus met verschillende, bijpassende spelvormen. Voor het gesprek over de mobiliteit van de toekomst gebruiken we het ‘Mobiliteitstransitiespel’ (Zie: project Mobiliteitstransitie MRDH) en met de ‘Straatpuzzel’ voeden we het gesprek over de inrichting van de buitenruimte (Zie project: Participatie Goes-Zuid). Voor het gesprek over verstedelijking gebruiken we de eerdergenoemde ‘Ontwerptoolbox Verdichtingsstrategieën’ (link).